Menig liefhebber keek er al lange tijd reikhalzend naar uit. Op donderdag 25 maart was het dan zover. Een scheepswrak van maar liefst 27 meter lang werd afgezonken in de Kraaijenbergse Plassen.
De Kiekuut, een schip dat als voormalig zandzuiger een rol speelde bij het ontstaan van de geliefde zoetwaterplassen, doet nu dienst als duikobject voor recreatieve duikers en als oefenplatform voor de brandweer. Nog nooit eerder in de regio is zo’n groot object - met succes - afgezonken ten behoeve van de onderwatersport. Een groot avontuur dus, en dat letterlijk en figuurlijk op Nederlandse bodem.
Het afzinken van het schip was op zijn zachtst gezegd een uitdaging. Er lag geen kant-en-klaar draaiboek op de plank, de wetgeving zegt weinig over het afzinken van objecten van dit formaat en het kan ook goed fout gaan. Dat bleek wel in 2011 toen het duikwrak ‘Le Serpent’ in Grevelingen direct na het afzinken weggleed, en niet op de maximale 10 meter diepte kwam te liggen zoals de bedoeling was, maar op 28 meter diepte. Donderdag was dan ook een spannende dag voor alle betrokkenen.
Het afzinken
Het afzinken van het schip was zorgvuldig voorbereid. De Kiekuut is meermaals grondig schoongemaakt en ontdaan van alle losse onderdelen. Belanghebbenden zijn meer dan eens samengekomen om verschillende scenario’s door te spreken en een plan van aanpak op te stellen. Op woensdag zijn er 25 meter lange heipalen in de grond geslagen om het schip op zijn plek te houden. Op donderdag vroeg in de ochtend is de Kiekuut vanaf de haven aan de Keersluisweg naar de afzinklocatie gesleept. Dit is zo’n 30 meter van de kant, ten hoogte van het toekomstige ontmoetingscentrum de Bungelaar (de Bungelaar 4 te Beers). Daar is het schip volgepompt met water. Het zinken van het schip duurde langer dan verwacht, maar op het einde ging het heel erg snel. De eerste duikers gaven aan dat het schip perfect op zijn plek ligt, al was het stof nog onvoldoende gezakt voor goede onderwaterbeelden.
Duikinformatie
Het schip ligt nu op 12 meter diepte en is vrij toegankelijk voor zowel beginnende als gevorderde duikers. Een gedeelte van het schip is opengelaten voor extra uitdaging. Voor de veiligheid is er een duikrail aangebracht, zodat duikers het schip indien nodig snel kunnen verlaten. Op het dek wordt nog een auto en een sloep vastgemaakt waar bijvoorbeeld de brandweer of defensie mee kan oefenen.
Het schip
De Kiekuut is geschonken aan de gemeente door de firma Smals. Het schip is 27 meter lang, 5.75 meter breed en 1.65 meter diep. De bodem is van beton en het bovenschip van staal. Het is gebouwd in 1938 in Den Helder en begon zijn carrière als vuilschip. Men voer in die tijd met een berg afval de zee op om het daar te dumpen. Tussen 1960 en 1962 is het schip omgeslagen en is er iemand verongelukt. Daarna is het schip omgebouwd en geregistreerd als zandzuiger Kiekuut (van de uitroep: Kijk uit!). Vanaf de jaren 90 is het gebruikt als onderhoudsschip tot ca. 2010 ten behoeve van bouwstoffenwinners.
Mooiste zoetwaterplassen
De Kraaijenbergse Plassen waarin het schip nu ligt behoren volgens kenners tot de mooiste zoetwaterplassen van Nederland. Doordat de plassen zijn gevormd door kwelwater – dus geen Maaswater – is het er glashelder en kun je voor Nederlandse begrippen ver vooruitkijken. De plassen zijn op het diepste punt 35 meter, maar het meeste leven vind je tot 10 meter. Daaronder krijgt begroeiing geen kans vanwege een gebrek aan licht. De ervaring leert dat objecten onder water plaatsen zijn waar het onderwaterleven zich concentreert, wat deze plekken extra aantrekkelijk maakt voor duikers. Op de bodem zijn nog meer restanten terug te vinden van de werkzaamheden die er in het verleden hebben plaatsgevonden. Denk bijvoorbeeld aan trossen touw, lege vaten en een sloep. Deze onderdelen bieden beschutting voor onder andere de snoekbaars, de snoek en de paling. De hoop is dat ook de Kiekuut gaat dienen als leefgebied of kraamkamer voor verschillende vissen.
Betekenisvol project
Wethouder Jilisen vertelt wat het afzinken van de Kiekuut als project betekent voor de gemeente: “Er is hier weer iets bijzonders te doen. En dat betekent meer bezoekers én mond-tot-mondreclame voor ons en de gemeente Land van Cuijk in wording. Wij zijn blij met de reuring in het gebied, want we hebben grote ambities om deze regio op toeristisch/recreatief vlak verder te ontwikkelen. Met alle mogelijkheden hier en met de Maasheggen en de Verborgen Raamvallei om de hoek, heeft het gebied veel potentie.” Een bijkomend voordeel is dat duikers veelal rustige momenten kiezen, wat maakt dat eventuele drukte gespreid wordt.
De mogelijk makers
Het daadwerkelijk afzinken van de Kiekuut is het resultaat van intensieve en vruchtbare samenwerking tussen verschillende partijen en de gemeente. Zo heeft Onderwaterrecreatie Cuijk een hele belangrijke rol gespeeld in het project, net als Valk SHR, Hans Geurts Cuijk b.v. en Koninklijke Smals N.V. (als schenker van het schip). Ook Duik- en bergingsbedrijf Visschers, architectenbureau Kokke, en Linders meten en peilen waren betrokken.
Uitzending WijkTV de Valuwe
Op de dag van het afzinken was veel pers aanwezig waaronder Omroep Brabant, de Gelderlander en diverse duikbladen. Maar slechts één partij heeft het afzinkproces van begin tot eind gevolgd en dat is het lokale WijkTV de Valuwe. Volgende week kunt u de uitzending bekijken, dus houd het in de gaten.
