Het lezen van een (studie)boek, krant, tijdschrift of bijvoorbeeld een gebruiksaanwijzing klink zo vanzelfsprekend. Maar wat als je blind, slechtziend of bijvoorbeeld dyslectisch bent en niet of moeilijk kunt lezen? Dan heeft Dedicon in Grave wellicht een oplossing. Zij maken namelijk lectuur en informatie toegankelijk voor iedereen met een leesbeperking. Denk aan gesproken en grootletter lectuur, braille, voelbare tekeningen en het digitaliseren van teksten.
“Van alles wat er in tekst en beeld is zorgen wij voor een alternatieve versie,” vertelt Marian Oosting van Dedicon in Grave. Hierbij gaat het niet alleen om gewone boeken, kranten en tijdschriften, maar ook studiemateriaal. “Want daar begint het, je moet op school natuurlijk ook mee kunnen doen in de klas. Er zijn veel leerlingen die gebruik maken van gesproken boeken (door mensen voorgelezen) en ook maken we speciale digitale bestanden die ze dan op hun laptop met speciale software kunnen lezen. Er is echt veel meer mogelijk dan de meeste mensen denken.” Ook maakt Dedicon toegankelijke versies van schoolexamens. Marian: “Klopt, via Duo krijgen wij door welke examens men in welke leesvorm wil hebben. Dat kunnen dus bijvoorbeeld gesproken examens zijn of in braille of vergrote letters. Dat gebeurt dan in het geheim, de studio’s hier zijn afgesloten en alleen mensen die erbij betrokken zijn mogen er binnen.” Dit dus om ervoor te zorgen dat de examenvragen niet voortijdig uitlekken. “In september beginnen we alweer aan de examens voor volgend jaar.”
Dedicon maakt de gesproken boeken, kranten en tijdschriften met vooral vrijwilligers. “Zo’n 90% van onze voorlezers zijn vrijwilligers. We hebben in Grave en in Rijswijk (bij Den Haag) opnamestudio’s. Totaal zijn er zo’n 300 vrijwilligers actief. Maar ook hebben we wat beroepslezers in dienst. Voor bijvoorbeeld schoolboeken, stel dat het over natuurkunde gaat, dan moet je natuurlijk ook wel wat verstand van natuurkunde hebben om het te kunnen voorlezen. Voor sommige vakken is het lastig daar vrijwilligers voor te vinden en daarvoor hebben we dan betaalde lezers.”
Er gaat heel wat tijd zitten in het voorlezen van een boek. “Meestal gaat het lezen in sessies van twee of drie uur, ligt aan de ervaring van lezers en hoe sterk de stem is. Soms gaan er weken of zelfs maanden overheen voor een boek klaar is. De bestsellers, dus de boeken die hoog op de lijst staan worden wel met voorrang gelezen en dan zit er ook wel wat tijdsdruk op.” Er verschijnen jaarlijks veel leesboeken, maar Dedicon kan niet alles omzetten in aangepaste leesvormen. Marian: “We werken samen met bibliotheekservice Passendlezen en kijken met hen wat er op de markt verschijnt. We proberen een afspiegeling te maken van wat er in de openbare bibliotheek te vinden is. Dus dat zijn ook streekromans, thrillers, biografieën, totaal lezen we per jaar zo’n 1100 boeken in plus nog een 1000 school- en studieboeken.”
Meer weten?
Zie voor aangepaste boeken, kranten en tijdschriften www.passendlezen.nl.
Zie voor aangepaste school- en studieboeken www.dedicon.nl.
En wilt u voorlezer worden? Zie dan www.ikhoorjegraag.nl.
Beluister het hele interview met Marian Oosting via de podcast van Het 12uurtje op o.a. Spotify, Apple podcasts of de podcastpagina op www.het12uurtje.nl.
