Het kabinet wil de komende jaren het belastingstelsel vereenvoudigen, in de eerste plaats door regelingen af te schaffen of te versoberen die negatief zijn geëvalueerd op doeltreffendheid en doelmatigheid.
In het Belastingplan 2023 worden de eerste stappen gezet met onder meer het uitfaseren van de fiscale oudedagsreserve. Ook wordt de middelingsregeling afgeschaft, en wel per 2023. Het laatste tijdvak waarover nog gemiddeld kan worden zijn de jaren 2022, 2023 en 2024.
De middelingsregeling is een tegemoetkoming voor het progressienadeel dat kan ontstaan bij belastingplichtigen met sterk wisselende inkomens in aaneengesloten kalenderjaren. Door de progressie in het tarief van box 1 is het mogelijk dat een belastingplichtige met een sterk wisselend inkomen meer belasting betaalt dan als het inkomen gelijkmatig over de kalenderjaren zou zijn genoten. Met de middelingsregeling wordt de belasting in box 1 over een aaneengesloten tijdvak van 3 kalenderjaren herrekend naar de belasting over een gemiddeld inkomen over dit middelingstijdvak. Als de herrekende belasting lager is dan de geheven belasting, bestaat recht op een middelingsteruggaaf als de drempel van € 545 wordt overschreden. Uit een evaluatie van de middelingsregeling in 2018 is gebleken dat de regeling niet erg doeltreffend en doelmatig is. Sinds 2020 zijn er bovendien nog maar twee tariefschijven, waardoor alleen mensen die incidenteel (niet) in de hoogste tariefschijf vallen nog gebruik kunnen maken van de regeling. Ook maakt maar liefst 85% van de gevallen die recht heeft op een middelingsteruggaaf hiervan geen gebruik. De reden van dit hoge percentage is helaas niet bekend. Dit zal ongetwijfeld met de onbekendheid van de regeling of de ingewikkeldheid te maken hebben.
De gemiddelde hoogte van een middelingsteruggaaf is in de afgelopen tien jaar vrijwel verdubbeld. Het lijkt er dan ook op dat Financiën weinig belang heeft bij een betere bekendheid of een vereenvoudiging van de middelingsregeling. De afschaffing is namelijk een bezuinigingsoperatie. Afschaffing van de middelingsregeling per 2023 levert in 2023
€ 62 mln op, in 2024 € 123 mln en structureel vanaf 2025 € 185 mln. Een toename van het gebruik van de middelingsregeling is dus helemaal niet de bedoeling. De middelingsregeling is niet de eerste fiscale regeling die slachtoffer wordt van bezuinigingsdrang, maar dat is natuurlijk een schrale troost voor degenen die hem goed kunnen gebruiken.
Peter Meulepas, administratie- en belastingconsulent te Mill.
