Het lijkt erop, dat er op de eerste dag van het dagboek 8 maart 1909 steenkolen aan de school geleverd zijn of dat zij daartoe een verzoek hebben ingediend. In ieder geval wilden ze er in het voorjaar nog warmpjes bij zitten. Meldingen als “schoolbezoek kind” en “leerling school” treffen we met enige regelmaat aan, ook in de vorm van het aanvragen van verlof om de “oogenkliniek” in Nijmegen te bezoeken.
Een verzoek tot vrijstelling van onderwijs komt veel voor met als kenmerk “vrijdom leerplicht”. In 1901 werd de Leerplichtwet aangenomen en waren kinderen van 6 tot 12 jaar verplicht om onderwijs te volgen. Het vragen van vrijstelling ging echter vrij gemakkelijk, vooral voor boerenkinderen om te helpen bij de oogst of voor meisjes om mee te helpen in het huishouden.
Dat onderwijzer J. Arts op 30 maart 1909 een verlofdag had, staat ook genoteerd en van dit soort verlofaanvragen voor onderwijzers komen we veelvuldig tegen. Helaas staat er slechts zelden bij genoteerd waarvoor. Anna de Kort krijgt op maandag 20 december 1915 verlof van school voor het examen godsdienstonderwijs in Den Bosch.
Ook aanvragen voor ontheffing van schoolgeld komen vaak voor in alle dagboeken, vooral in de maand juli als het nieuwe schooljaar weer begint. Ondanks de invoering van de Leerplicht werd er gewoon schoolgeld geheven en de gemeente bepaalde zelf de hoogte hiervan, bijvoorbeeld f 2,40 per kind per jaar bij een jaarinkomen van f 500,- of minder of f 18,- per kind per jaar bij een jaarsalaris van f 7000,- of meer.
De burgmeester regelde de sollicitaties van nieuwe onderwijzers, maar ontving ook zo nu en dan klachten over onderwijzend personeel. Het schoonmaken van het schoolgebouw en de aanschaf van nieuwe gordijnen waren eveneens taken van de burgemeester , alsmede een bezoek van de “schoolartsenij”.
In april 1910 lezen we de eerste melding van “onderwijs Sint Hubert” en in 1913 vinden we een notitie over het bestek van de school in Sint Hubert. Daarna zal het onderwijs aldaar nog vaak onder de aandacht van burgemeester Verstraaten komen. In 1915 worden er vier schoolbanken gekocht voor de school in Sint Hubert. Het lijkt erop, dat er een nieuwe school gebouwd is, maar we vinden daarover geen verdere informatie. Rond 1850 was er al een schooltje van één klaslokaal in het pastoorshuis in Sint Hubert. Destijds werd de functie van schoolmeester vaak gecombineerd met die van organist, koster of klokkenist. In de winter waren er zo’n 80 leerlingen, in de zomer een stuk minder, omdat de kinderen op het land moesten meehelpen.
De kachels in het Millse schoolgebouw blijven in alle tien de jaargangen een veel voorkomend aandachtspunt en er worden heel wat kolen geleverd. Het betreft hier waarschijnlijk het schoolgebouw, dat achter het voormalige Raadhuis van Mill stond.
In 1915 treffen we een notitie aan “Grave adres Normaalschool”. Dit is een oude benaming voor het schooltype, waar onderwijzers worden opgeleid. De term is afkomstig van de Franse instelling Ecole Normale Primaire, die tijdens het Franse bewind ook in de Nederlanden werd opgericht. Later werd dit de kweekschool en nu volgt men de opleiding tot leerkracht aan de Pedagogische Academie voor het Basisonderwijs of te wel PABO.
In 1919 zien we veel aantekeningen over Herhalingsonderwijs, wat een avondschool inhield voor kinderen, die overdag geen onderwijs konden volgen of voor wie nog wat bij wilde leren.
Naast waterbeheer en elektriciteit was het onderwijs één van de voornaamste aandachtspunten van burgemeester Verstraaten en hij heeft dan ook een wezenlijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het onderwijs in ons dorp.
Volgende week in deel 6 bekijken we hoe het destijds met de gezondheidszorg in Mill gesteld was.
Geschreven door Marja Verheijen. Foto van Toon Willems.
Bron: BHIC “Sint Hubert in vogelvlucht” door Rien Wols
Heeft u meer informatie of beeldmateriaal uit deze tijd mail dan naar
Wilt u nog meer weten over de historie van Mill? Kijk op www.myllesheem.nl.
Heeft u nog foto’s van Mill van rond 1900 - 1930? Laat het ons weten.
