Vorige week vertelden we, dat door het aanleggen van de Beerse Overlaat landgoed Tongelaar zijn oude karakter verloor.
Rond 1917 liet eigenaresse Louisa van Nispen ook nog eens honderden eiken kappen om deze met grote winst te kunnen verkopen. Desondanks is het nog steeds een prachtig natuurgebied met bijbehorende flora en fauna. De das is talrijk op Tongelaar; in 2015 werden er maar liefst 50 geteld. Ook de bever heeft er een woonplaats gevonden, maar deze brengt momenteel veel schade toe aan diverse bomen.
In 1940 speelde Tongelaar een belangrijke rol, omdat de Peellinie vlak langs het gebied op liep. Een gedenksteen op de binnenplaats vermeldt de namen van de vijf “gevallen kameraden”, die er op 10 mei 1940 gesneuveld zijn.
Bij Kasteel Tongelaar, dat bezittingen had in Gassel, Escharen, Beers, Beugen, Mill en Linden, hoorden 274 ha grond, zo ongeveer het dubbele aantal in voetbalvelden.
Naast een schat aan natuurschoon is er ook nog een mysterieus verhaal over een heuse schat, die tijdens de 80-jarige oorlog (1568-1648) vermoedelijk in de toren verborgen moet zijn. Gaetan de Thiennes, die in 1917 het kasteel verkocht liet zelfs een clausule in de verkoopakte opnemen, dat hij eigenaar zou zijn van alle kunst, munten en schatten, die nog zouden worden ontdekt. Tot op heden blijft het nog slechts een vertelsel. Bij deze verkoop was er helaas niets meer van het originele meubilair aanwezig.
Bij opgravingen in 1964 is er weinig van waarde ontdekt. Het betrof vooral botten en kaken van kalveren en slagtanden van everzwijnen. Verder werden er veel scherven aangetroffen, o.a. van een drinknap uit circa 1500 en van Jacobakannetjes, een slanke hoge kan met een oor gebakken van klei. Men stuitte ook op oude fundamenten uit de 14e eeuw. Hoewel de in de toegangspoort gemetselde wijnrekken aan het einde van de 19e eeuw volgens overleveringen zeer goed gevuld waren, zijn er geen overblijfselen van dien aard gevonden. Onbekend wanneer, maar jaren geleden is er nog een complete aarden pot gevonden, maar helaas zonder de inhoud van zilveren of gouden munten. In de gracht is ooit eens een houten kegelbal gevonden, dat zou kunnen betekenen, dat er eens een kaatsbaan is geweest, waarschijnlijk in boerderij De Doelen, die deze naam daaraan ontleend.
Desondanks hangt er een mooi prijskaartje aan het kasteel en het bijbehorende landgoed met een zevental boerderijen, toen in 1978 Stichting Brabants Landschap het voor 10,5 miljoen gulden inclusief 248 ha grond kocht. Een flink bedrag, maar de historische waarde is natuurlijk vele malen groter en onbetaalbaar.
Volgende week lezen we over het spook van Tongelaar. Durft u het aan?
Geschreven door Marja Verheijen
Bron o.a.: Middeleeuwse Kastelen in Noord-Brabant van Anton van Oirschot en artikel 007 Kasteel Tongelaar op www.myllesheem.nl. Zie bij deze laatste voor uitgebreidere informatie.
